tai biến mạch máu não

tai biến mạch máu não:
phần 1. các mạch máu nuôi dưỡng não
            ( có hai hệ là hệ cảnh và hệ cột sống nền)

   

         Có 4 động mạch nuôi não là 2 động mạch cảnh trong và 2 động mạch đốt sống, phân bố đối xứng hai bên. Hai cặp động mạch này đều đi ra từ các nhánh lớn của quai động mạch chủ trong lồng ngực, qua cổ và các lỗ ở nền sọ để vào trong hộp sọ cấp máu cho nhu mô não.

Động mạch cảnh trong đi ở phía trước, khi vào trong sọ chia ra nhánh não trước và não giữa, cấp máu chủ yếu cho phần trước của bán cầu đại não gồm thùy trán, thùy đỉnh và thùy thái dương.

Động mạch đốt sống đi ở phía sau, khi vào trong sọ hợp nhất hai bên tạo thành động mạch thân nền, rồi từ đó chia ra các nhánh cấp máu chủ yếu cho thân não, tiểu não và thùy chẩm của bán cầu đại não.

Các nhánh nối thông ở nền sọ của hai hệ động mạch này tạo thành đa giác Willis.

   

   phần tĩnh mạch não:

Toàn bộ máu nuôi não trở về tim qua hai hệ thống tĩnh mạch: hệ sâu và hệ nông. Hệ tĩnh mạch sâu nhận máu của các tổ chức dưới vỏ não và hệ tĩnh mạch nông nhận máu từ các tổ chức vỏ não. Các tĩnh mạch hợp nhất lại thành các xoang tĩnh mạch màng cứng đưa máu về tim qua hai tĩnh mạch cảnh trong.

2. tai biến mạch máu não

        định nghĩa theo tổ chức y tế thế giới: TBMMN của tổ chức y tế thế giới năm 1990 (OMS 1990) TBMMN là sự khởi phát đột ngột các thiếu sót(khiếm khuyết) thần kinh,có tính chất khu trú hơn là lan tỏa,phù hợp với vùng tổn thương mạch máu ở não,tồn tại trên 24h hoặc tử vong trong 24h,các thăm khám cho phép loại trừ nguyên nhân chấn thương

           phân loại: có hai loại chính: xuất huyết não và nhồi máu não

    xuất huyết não:là hiện tượng máu thoát ra khỏi lòng mạch vào trong tổ chức não, lưu ý: xuất huyết dưới nhện không được xếp vào TBMMN vì đây là xuất huyết trong khoang nhện ngoài não,nhưng nếu máu phá vỡ màng não vào tổ chức não thì lại được xếp vào TBMMN

    nhồi máu não: là hiện tượng thiếu máu não cục bộ,bản chất do thành phần hữu hình trong lòng mạch gây tắc ngẽn 

       có các loại: thiếu máu não cục bộ thoáng qua:hồi phục trong 24h

                            thiếu máu não cục bộ hồi phục:hồi phục quá 24h nhưng không để lại di chứng

                            thiếu máu não cục bộ hình thành: để lại di chứng

                           thiếu máu não cục bộ tiến triển: phù não nặng,có thể tử vong.

3 .sinh lý tuần hoàn não:

 3.1 lưu lượng tuần hoàn não: người lớn trung bình khoảng 49,8ml +/- 5,4ml/100 gam não/phút

    ở chất xám có lưu lượng cao hơn vào khoảng 79,7ml  

     tốc độ dòng máu qua não trung bình từ 6 -10 giây

 3.2 các yếu tố điều hòa tuần hoàn não:

      não là cơ quan cực kì quan trọng,là trung tâm điều khiển và cực kì nhạy cảm với những biến đổi xung quanh

vì thế nên cơ chế tự điều hòa rất tinh vi và có vai trò cực kì quan trọng 

         - sự tự điều  hòa lưu lượng máu bằng việc tự thay đổi sức cản thành mạch.để duy trì lượng máu qua não ổn định khi có sự thay đổi huyết áp

        - điều hòa bằng chuyển hóa: tăng CO2 gây giãn mạch,làm tăng lưu lượng tuần hoàn,tăng O2 gây co mạch giảm lưu lượng máu

         -điều hòa bằng thần kinh giao cảm của mạch máu

 3.3 sự tiêu thụ oxy rất lớn khoảng 22% tổng lượng oxy mà cơ thể cần,với lượng trung bình khoảng   3.3 -3,8ml/100gam não/phút   .Cùng với đó là tiêu thụ nguồn năng lượng duy nhất từ Glucoza với khoảng 5,6mg/100gam não/phút. đây là 2 nguồn năng lượng quan trọng và bất kì một sự thiếu hụt nào sẽ làm cho hệ thống chỉ huy rơi vào tình trạng thiếu năng lượng và hậu quả sẽ rất nghiêm trọng

chúng tôi xin đưa ra một khái niệm quen thuộc mà các bạn đã biết: thiểu năng tuần hoàn não: đây là tình trạng thiếu máu não cục bộ,do giảm lưu lượng tuần hoàn. nguyên nhân có thể là hệ cảnh hoặc hệ sống nền

      nếu cấp tính gọi là thiếu máu cục bộ thoáng qua,hồi phục nhanh trong 24h. Nhưng nếu nặng nề và không hồi phục trong 24h thì gọi là thiếu máu cục bộ hình thành đó chính là nhồi máu não,một trong 2 thể chính của TBMMN. Trước đây người ta cho rằng đó là do hiện tượng co thắt mạch máu não,nhưng ngày nay các nghiên cứu đã đề cập vấn đề co thắt mạch não thường sảy ra trong các trường hợp chấn thương sọ não,chảy máu khoang dưới nhện,xảy ra sau thủ thuật chụp mạch não,cơn cao huyết áp mà không gặp trong thiểu năng tuần hoàn não.